5 tips voor het maken van een testament na scheiding

In mijn blog 5 dingen die je moet doen als je gaat scheiden schreef ik dat je na een scheiding zou moeten bekijken of je je testament moet aanpassen. Een testament is natuurlijk nooit een leuk onderwerp – en al helemaal niet als je pas gescheiden bent. Toch kun je er maar beter even goed over nadenken als je vervelende situaties na je dood wilt voorkomen.

Wanneer is het precies nodig om je testament (opnieuw) te maken? En waarop moet je letten als je naar de notaris stapt? Vijf tips.

Tip 1: Herroep je testament / benoem een andere erfgenaam

Als je uit elkaar gaat en je hebt kinderen en je hebt geen testament, is het duidelijk: als jij overlijdt, zijn zij automatisch je erfgenaam. Wil je dat dat zo blijft? Dan hoef je wat dat betreft niets te doen. Maar als je kinderen minderjarig zijn, moet je wel op een aantal andere zaken letten (zie vanaf Tip 2).

Je hoeft ook niets te doen als je getrouwd was, en in je testament je ex-echtgenoot als erfgenaam was opgenomen. Die bepaling vervalt namelijk automatisch bij de scheiding.

Er zijn twee situaties waarin je even goed moet opletten:

Was je niet getrouwd en had je in je testament je partner tot erfgenaam benoemd? Dan zul je als de relatie wordt verbroken je testament moeten herroepen, om ervoor te zorgen dat je ex-partner niet je erfgenaam blijft.

Was je wel getrouwd en heb je geen kinderen en ook geen testament? Dan moet je goed nadenken over wat je wilt. Zonder testament gelden namelijk de wettelijke bepalingen van het erfrecht. En dat betekent dat als jij overlijdt, je ouders zullen erven – en als die niet meer leven je broers en/of zussen. En als je enig kind bent, kan het zomaar gebeuren dat jouw erfenis naar verre familie gaat. Als je dat niet wilt, zul je een testament moeten maken waarin je zelf een of meerdere erfgenamen benoemt.

Tip 2: Benoem een voogd en bewindvoerder voor de kinderen

Als je kinderen hebt, is het belangrijk om de voogdij te regelen voor het geval beide ouders overlijden. Alhoewel dit tegenwoordig ook zonder testament kan met een formulier bij de rechtbank, (link) kun je nog steeds bij testament een voogd (of twee) benoemen. Deze persoon moet zich bereid verklaren om de voogdij te aanvaarden als dat nodig is. Vraag daarom op gezette tijden of hij of zij inderdaad nog steeds voogd wil zijn. Mocht bij jouw overlijden de andere gezagdragende ouder nog leven, dan heeft een testamentaire voogdijbepaling geen nut.

Als er vermogen is, raad ik je aan een bewindvoerder aan te wijzen; dit kan iemand anders zijn dan de voogd. Deze persoon voert het bewind over het vermogen van de kinderen. Dat doet hij of zij in ieder geval totdat de kinderen 18 zijn, maar je kunt in je testament ook de leeftijd verhogen naar 21 of zelfs 25 jaar.

Als jouw minderjarige kinderen van jou erven heeft de andere ouder, ook na een scheiding, het ‘ouderlijk vruchtgenot’ over de erfenis (bijvoorbeeld de rente). Wil je dit niet? Dan kun je het in je testament uitsluiten. Zo komen ook de inkomsten over je erfenis uitsluitend aan je kinderen toe.

Tip 3: Benoem een executeur

Met name als de relatie met de ouder van je minderjarige kinderen niet goed is, adviseer ik je om in je testament een executeur te benoemen. Dit is iemand die de hele erfenis zo goed mogelijk afwikkelt. Hij of zij heeft het beheer over de nalatenschap, voldoet de eventuele schulden en verzorgt de aangifte erfbelasting. Heb je minderjarige kinderen en is het saldo van de nalatenschap positief? Dan is het voordeel van een executeur ook nog dat de nalatenschap buiten de kantonrechter kan worden afgewikkeld. Check voordat je iemand tot executeur benoemt uiteraard wel of diegene dat ook wil!

Tip 4: Neem in je testament een ‘uitsluitingsclausule’ op

Het kan een fijn idee zijn dat na je overlijden jouw kinderen zelf kunnen bepalen wat ze met de erfenis doen. Daarom is het slim om in het testament op te nemen dat de erfenis niet in de huwelijkse goederengemeenschap van je kinderen valt. Met zo’n ‘uitsluitingsclausule’ zorg je ervoor dat je kind, als hij of zij zelf een echtscheiding moet meemaken, niet de erfenis hoeft te delen of verrekenen met zijn of haar ex-echtgenoot. Doe dat ook als je kinderen nu nog niet getrouwd zijn.

Als er sprake is van veel vermogen, raad ik je aan te bepalen dat deze clausule komt te vervallen wanneer het huwelijk eindigt door overlijden. Dat leidt namelijk tot een aanzienlijke besparing op de successiebelasting.

Tip 5: Overweeg een tweetrapsmaking

Wanneer eerst jijzelf overlijdt en vervolgens jouw ongehuwde en kinderloze kind (zonder testament), dan is in principe de ouder van het kind erfgenaam. Ook als je bijvoorbeeld nog andere kinderen hebt (bijvoorbeeld uit een ander huwelijk), wordt jouw ex-partner mede erfgenaam. Het kan zijn dat de relatie met jouw ex-partner zo is dat jij dat niet wilt. In dat geval kun je daarvoor in jouw testament een voorziening opnemen.

Zo’n voorziening wordt een ‘tweetrapsmaking’ genoemd. Daarmee bepaal je dat het restant van de erfenis na overlijden aan iemand anders toekomt, bijvoorbeeld aan je andere kinderen. Vraag hierover advies aan je notaris.

Kortom

Ik heb je hiermee tips gegeven voor het maken van een nieuw testament na een scheiding. Het is een belangrijk onderwerp, dat mensen na een scheiding echter nogal eens vergeten. Heb je hierover nog vragen, dan kun je gerust contact met me opnemen. Als je deze tips waardevol vindt, stel ik het zeer op prijs als je dit blog deelt via Twitter, LinkedIn en Facebook.

Ingrid Vledder
Familierechtadvocaat in Amsterdam

terug