5 juridische tips voor aanstaande vaders

Eindelijk is het zover: de zwangerschapstest is positief! Je kunt nog niet helemaal geloven dat je nu zelf vader wordt.

Nu komt er ongelooflijk veel op je af. Je moet van alles regelen, en daarbij vergeten veel mensen de juridische aspecten van het krijgen van kinderen. Voor aanstaande vaders is dat nog belangrijker dan voor de moeders. In het Nederlandse familierecht is namelijk de juridische positie van de moeder veel sterker dan die van de vader.

Als familierechtadvocaat in Amsterdam zie ik wat er kan gebeuren als vaders hun ouderschap juridisch niet goed hebben geregeld. Daarom mijn 5 tips specifiek voor jou als (aanstaande) vader. Want je bent er nog niet met hydrofiele doeken, een wiegje en rompertjes!

Neem de tijd om deze tips te lezen. Ze kosten je niks, en leveren veel op.

Tip 1: Erken je kind vóór de geboorte

Als je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap bent aangegaan, ben je als vader automatisch ouder in de juridische zin. Dat is een enorm voordeel, want het juridisch ouderschap geeft, naast allerlei plichten, ook rechten. Zoals het recht op contact en informatie, en het feit dat jij en je kind van elkaar erven. Overigens betekent het ook dat je onderhoudsplichtig bent totdat je kind 21 is.

Zijn jij en de aanstaande moeder niet getrouwd en ook geen geregistreerd partners? Dan moet je naar het gemeentehuis om je kind te erkennen. De moeder moet mee, want zij moet toestemming geven. Je kunt zowel voor als na de geboorte de erkenning regelen, maar ik raad je met klem aan om het vóór de geboorte te doen. Mocht je relatie onverhoopt stuklopen, dan staat in ieder geval juridisch vast dat jij de vader bent.

Bij de erkenning moeten jullie ook meteen een achternaam opgeven. Die kan later niet meer worden gewijzigd, behalve als je alsnog trouwt met de moeder van je kind. Eventuele volgende kinderen uit deze relatie krijgen dezelfde achternaam.

Tip 2: Vraag direct na de geboorte het gezag aan

Let op: door enkel de erkenning ben je nog geen wettelijk vertegenwoordiger van je kind. Daarvoor moet je het gezag aanvragen. Zo krijg je formeel het recht om beslissingen te nemen over de opvoeding en verzorging van je kind. Gezag aanvragen kan overigens pas na de geboorte.

Ook hiervoor is toestemming van de moeder nodig. De hoofdregel is dat ouders gezamenlijk het gezag over de kinderen hebben. Mocht de moeder echter geen toestemming (meer) geven, dan adviseer ik je om de rechtbank te verzoeken belast te worden met het gezag. Zo verzeker je je er in ieder geval van dat zij na verbreking van de relatie geen belangrijke beslissingen kan nemen zonder jou daarbij te betrekken.

Gezag aanvragen kan tegenwoordig digitaal met behulp van DigiD. Als je dit doet, kun je direct in het gezagregister laten opnemen wie voogd wordt van je kind in het geval van overlijden. Bij dit laatste dien je een recent (niet ouder dan drie maanden) origineel afschrift van de geboorteakte en kopieën van geldige identificatiebewijzen van beide ouders mee te sturen. Vraag als je je kind aangeeft dus direct een afschrift van de geboorteakte, zodat je meteen beide zaken in orde kunt maken.

Tip 3: Neem gelijkwaardig ouderschap serieus

Het uitgangspunt van de wetgever is gelijkwaardig ouderschap. Toch zie ik in mijn praktijk dat veel mannen na verbreking van de relatie er nogal bekaaid vanaf komen. Veel vaders krijgen een een beperkte regeling toegewezen: één weekend per twee weken. Zo mis je natuurlijk nogal wat van je kinderen. Als voor de rechter duidelijk is dat de ouders tijdens hun relatie de zorg evenwichtiger hadden verdeeld, maak je kans op een veel uitgebreidere regeling.

Neem dus vanaf de geboorte een belangrijk deel van de zorg op je. (Ook al omdat dat gewoon erg leuk is, en erg goed.)

Tip 4: Investeer in je relatie

Het krijgen van een kind is een van de grootste veranderingen in je leven. Opeens draait alles om de baby. Het is dan niet altijd even makkelijk om je relatie goed te houden. Zorg ervoor dat je voldoende aandacht houdt voor elkaar. Maak tijd voor elkaar, bijvoorbeeld door nu en dan een oppas te nemen en met zijn tweeën iets leuks te doen.

En als je relatie onverhoopt misloopt, is er altijd nog tip 5.

Tip 5: Maak een goed ouderschapsplan

Realiseer je dat jullie altijd ouders blijven van je kinderen, ook als de relatie voorbij is. Probeer elkaar niet te zien als ex-partners, maar als collega-ouders. Neem de tijd om met elkaar een goed ouderschapsplan op te stellen. Betrek als dat kan ook de kinderen hierbij.

In een goed ouderschapsplan staan in ieder geval afspraken over:

• de kinderalimentatie;
• de hoofdverblijfplaats van de kinderen, inschrijving bij de gemeente;
• de zorg- en contactregeling;
• de vraag hoe en wanneer je elkaar informeert en over welke zaken je elkaar raadpleegt.

Bedenk dat ook deze regeling, zoals bijna alles in het leven, onderhoud behoeft. Het is goed om minimaal één keer per jaar samen met je ex-partner te bespreken hoe de regeling verloopt. Zijn jullie er allebei nog gelukkig mee? Of kunnen dingen misschien beter?

Leg nieuwe afspraken ook weer vast in een ouderschapsplan, zodat voor iedereen – ook de kinderen – duidelijk is wat er is afgesproken. Dat geeft rust.

Lees ook mijn andere tips in het geval van scheiding.

Kortom

Ik hoop dat je als aanstaande vader wat aan mijn tips hebt. Als je vragen hebt, kun je uiteraard contact met me opnemen.

Ingrid Vledder
Familierechtadvocaat in Amsterdam

terug