4 aandachtspunten voor je IB-aangifte na scheiding

Voor veel mensen die in scheiding liggen, is de periode tussen het uit elkaar gaan en de formele scheiding een grijs gebied. Helaas heeft de belastingdienst weinig oog voor grijze gebieden. En als je niet oppast, kunnen er na je scheiding een aantal vervelende en mogelijk kostbare complicaties ontstaan rondom de belastingen.

Het is dan ook verstandig om je bij een scheiding niet alleen juridisch, maar ook fiscaal goed te laten adviseren. In mijn praktijk als familierechtadvocaat zie ik namelijk vaak dezelfde belastingtechnische hete hangijzers terugkeren. Bijvoorbeeld over de partneralimentatie, de hypotheekrenteaftrek of het fiscaal partnerschap. Met name het invullen van de aangifte inkomstenbelasting leidt vaak tot grote problemen.

Vanaf 1 maart aanstaande staat de vooraf ingevulde aangifte weer klaar op de site van de Belastingdienst. Hierbij dan ook alvast vier aandachtspunten bij het invullen van je aangifte na scheiding.

Aandachtspunt 1: Fiscaal partnerschap

Stel om te beginnen vast of je fiscaal partner was met je ex-partner, en zo ja: voor welke periode. Een fiscaal partnerschap heeft gevolgen voor de belasting die je moet betalen of terugkrijgt. Met een fiscaal partner kun je bepaalde inkomsten en aftrekposten verdelen, wat kan leiden tot belastingvoordeel.

Ook wanneer er een echtscheidingsverzoek bij de rechtbank is ingediend, kun je over het voorafgaande jaar nog altijd fiscaal partners zijn. Maar dan wel alleen zolang jullie nog op hetzelfde adres staan ingeschreven. Op het moment dat na een echtscheidingsverzoek één van beiden zich op een ander adres inschrijft, is het fiscaal partnerschap verbroken.

Waren jullie niet getrouwd en was er geen geregistreerd partnerschap, en laat één van jullie beiden zich uitschrijven? Dan is op dat moment een eventueel fiscaal partnerschap verbroken.

Tip: als je een deel van het jaar fiscaal partners was, kun je ervoor kiezen om voor de aangifte het hele jaar als fiscaal partners te worden beschouwd. Wanneer één van beiden in het 52 procent-tarief zit, kun je in ieder geval over dat jaar nog de meest optimale aftrek genieten.

Aandachtspunt 2: De eigen woning

Bij een scheiding leidt de eigen woning vaak tot de grootste problemen. Fiscaal gaat hierbij nogal eens wat mis, met mogelijk forse financiële gevolgen.

Tegenwoordig blijft bij een scheiding de koopwoning vaak nog een tijd gezamenlijk eigendom. Bijvoorbeeld omdat het niet meteen lukt de woning te verkopen, of omdat de bank weigert één van beiden te ontslaan uit de hoofdelijke aansprakelijkheid.

Wat in die gevallen veel voorkomt, is dat één van beiden de woning verlaat en de ander (degene die blijft) de volledige hypotheekrente gaat betalen. Dat is vaak ook logisch, want degene die de woning verlaat krijgt eigen woonlasten. Fiscaal heeft deze constructie echter wel wat haken en ogen. Althans, als je het niet goed regelt.

Meestal trekt degene die de volledige hypotheekrente betaalt, deze rente voor 100 procent af bij zijn aangifte inkomstenbelasting. Dat is echter fiscaal onjuist. Er is namelijk maar sprake van 50 procent eigendom. Het is fiscaal wel mogelijk om de ene helft van de betaalde rente als hypotheekrente af te trekken. Die andere helft kun je ook in aftrek brengen, maar dan als persoonsgebonden aftrek, in de vorm van partneralimentatie. Stem dan wel jullie aangiftes samen zorgvuldig af. En leg ook de verplichting tot betaling van de rente voor de (ex-)partner vast in een convenant.

Waarschuwing: realiseer je dat deze situatie niet langer dan twee jaar kan duren. Na die tijd is de woning voor degene die zich elders heeft ingeschreven, fiscaal niet meer als ‘eigen woning’ aan te merken. Hierdoor vervalt maar liefst de helft van de aftrek! Bij die persoon verhuist de woning fiscaal gezien dan naar box 3. In plaats van de betaalde hypotheekrente af te kunnen trekken in box 1, wordt het verschil tussen de waarde van de woning en de eigenwoningschuld belast tegen 1,2 procent in box 3.

Aandachtspunt 3: Partneralimentatie

Een ander punt dat tot vervelende verrassingen kan leiden, is de partneralimentatie.

Degene die de alimentatie betaalt, kan dit als persoonsgebonden aftrekpost opvoeren in box 1. Maar vanaf de datum waarop dat ingaat, moet de ontvanger van de alimentatie dit wel als inkomen opgeven. En dan wordt het dus belast (tot 52 procent!), met mogelijke gevolgen voor het ontvangen van toeslagen. Wie daar niet op rekent, kan een jaar later worden geconfronteerd met een fikse belastingaanslag.

Zorg dus bij scheiding dat je duidelijke afspraken maakt (en vastlegt) welke betalingen onder de partneralimentatie vallen. Voorkom een financieel grijs gebied! Realiseer je goed dat, vanaf het moment dat je duurzaam gescheiden leeft, alles wat wordt betaald mogelijk neerkomt op ‘partneralimentatie in fiscale zin’.

(Voor de volledigheid: ‘duurzaam gescheiden’ betekent volgens de fiscus dat je niet meer als echtgenoten in gezinsverband samenwoont én dat die situatie niet tijdelijk is.)

Aandachtspunt 4: Aftrekbaarheid advocaatkosten

Als je in 2014 advocaatkosten hebt gemaakt om partneralimentatie te verkrijgen, dan levert dat een aftrekpost op waardoor je belastingvoordeel geniet. Dit belastingvoordeel is er echter niet voor degene die de partneralimentatie moet betalen. Persoonlijk vind ik dat onderscheid onterecht en moeilijk uit te leggen, maar helaas is het de fiscale realiteit.

Kortom

Er zijn nogal wat zaken waaraan je aandacht moet besteden bij het doen van de IB-aangifte na scheiding. Dit jaar heb je voor het eerst een maand langer de tijd. Je aangifte 2014 hoeft pas vóór 1 mei 2015 door de Belastingdienst ontvangen te zijn. Dus gelukkig heb je nog even!

Als je deze tips waardevol vindt, stel ik het zeer op prijs als je dit blog deelt via Twitter, LinkedIn en Facebook. Heb je hierover nog vragen, dan kun je gerust contact met me opnemen.

Ingrid Vledder
Familierechtadvocaat in Amsterdam

Disclaimer: deze blog betreft algemene voorlichting en dient op geen enkele wijze als (vervanging voor) advies. Het gebruik van de informatie is steeds voor eigen risico, rekening en verantwoording van de gebruiker van de informatie. Ik adviseer je met klem om jouw eigen aangifte te laten toetsen door een kundig fiscaal adviseur.

terug